Czym są i jak obliczyć odsetki od kredytu?
Oprocentowanie kredytu
7 min. czytania
02-08-2024
8 min. czytania
Planujesz wziąć kredyt hipoteczny, ale nie wiesz, jakie oprocentowanie wybrać? Właśnie trafiłeś na odpowiedni artykuł!
W dzisiejszych czasach większość ludzi nie jest w stanie kupić domu ani mieszkania za gotówkę, dlatego coraz więcej osób decyduje się na kredyt hipoteczny. Jest to długoterminowe zobowiązanie finansowe, które może trwać nawet kilkadziesiąt lat. Przy tak długim okresie spłaty wybór odpowiedniego oprocentowania ma ogromne znaczenie dla Twojego budżetu domowego. Nie jest to łatwe zadanie, ponieważ wybór między oprocentowaniem zmiennym a stałym ma wpływ na Twoje finanse na wiele lat do przodu. Czy wolisz stałe, przewidywalne raty, czy może wolisz ryzyko zmiany stóp procentowych?
Obie opcje mają swoje wady i zalety. Oprocentowanie stałe gwarantuje stałą wysokość raty kredytowej niezależnie od zmiany stóp procentowych. Oprocentowanie zmienne natomiast może przynieść oszczędności, ale też wiąże się z ryzykiem wzrostu kosztów kredytu.
W tym artykule przedstawimy Ci dokładne analizy obu opcji, a także wskażemy, jakie czynniki mogą wpłynąć na wybór oprocentowania w zależności od Twojego profilu finansowego. Nasz artykuł skierowany jest do osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z kredytami hipotecznymi i potrzebują praktycznych wskazówek. Przygotuj się na pełną wiedzę na temat oprocentowania kredytów hipotecznych! Przeanalizujemy za i przeciw obu możliwości, aby pomóc Ci podjąć najlepszą decyzję. Czytaj dalej, aby poznać tajniki wyboru oprocentowania kredytu hipotecznego!
Z artykułu „Oprocentowanie stałe czy zmienne – co wybrać teraz do kredytu hipotecznego?” dowiesz się:
Oprocentowanie zmienne w kredycie hipotecznym jest to rodzaj oprocentowania, które ulega zmianie w zależności od ruchów na rynku finansowym. W tym przypadku wysokość Twojej raty kredytowej będzie zmieniać się wraz z wahaniem stóp procentowych, które są ustalane przez RPP (Rada Polityki Pieniężnej). Jeśli stopy procentowe rosną, Twoje oprocentowanie i rata kredytowa wzrosną. Jeśli stopy procentowe spadają, Twoje oprocentowanie kredytu i rata kredytowa również spadną.
WIBOR jest obok marży banku jednym ze składników zmiennego oprocentowania.
Zgodnie z umowami kredytowymi banki ustalają oprocentowanie zmienne na bazie WIBOR1M, WIBOR3M lub WIBOR6M. Wartość WIBOR będzie się zatem zmieniała co 1, 3 lub 6 miesięcy. Jest to składnik rynkowy uzależniony pośrednio od wartości stopy procentowej ustalanej przez RPP (Radę Polityki Pieniężnej).
Marża banku jest drugą składową ceny kredytu na zmiennym oprocentowaniu. Marża kredytu to stały punkt procentowy, który bank dodaje do stopy referencyjnej (np. WIBOR) w celu ustalenia ostatecznego oprocentowania kredytu. Marża kredytu określa zysk banku za udzielenie kredytu i zależy od wielu czynników, takich jak ryzyko kredytowe, koszty finansowe banku czy konkurencja na rynku. Wpływ na marżę banku może mieć wkład własny, wybrane produkty dodatkowe, wysokość dochodów, rodzaj nieruchomości i inne.
Marża kredytu jest ważnym elementem, który wpływa na wysokość raty kredytowej. Im wyższa marża, tym wyższa rata kredytowa, a co za tym idzie – większy koszt całego kredytu. Warto zwrócić uwagę, że marża kredytu może ulec zmianie w trakcie trwania umowy kredytowej, jednak zmiana ta musi być uzasadniona określonymi warunkami, które zwykle są zawarte w umowie kredytowej.
Okresowo stałe oprocentowanie kredytu hipotecznego jest jedną z dwóch opcji, które oferowane są przez banki w kredytach hipotecznych.
Banki w Polsce są zobligowane przez KNF (Komisję Nadzoru Finansowego) do oferowania kredytu z okresowo stałym oprocentowaniem przez minimum 5 lat. Jeśli zaciągasz kredyt na dłuższy okres, to przed upływem 5 lat bank zaproponuje Ci stawkę oprocentowania stałego na nowym, ówczesnym poziomie. Jeśli się nie zgodzisz, to przejdziesz na oprocentowanie zmienne zapisane w umowie kredytowej.
W przypadku oprocentowania stałego korzyścią dla kredytobiorcy jest stabilność kosztów kredytu i możliwość dokładnego zaplanowania wydatków na spłatę kredytu na dłuższy czas. Oprocentowanie stałe może być szczególnie korzystne dla osób, które chcą uniknąć ryzyka wzrostu rat kredytowych na skutek zmian stóp procentowych.
Im dłuższy okres kredytowania, tym zawartość kapitału w racie jest mniejsza, a zawartość odsetek większa. Uważam zatem, iż długość okresu kredytowania niejako może wpływać na zasadność wyboru rodzaju oprocentowania. Im mniej odsetek, tym mniejsze oddziaływanie stopy procentowej na ratę i odsetki całkowite.
Jeśli chcesz zaciągnąć kredyt hipoteczny na krótszy okres kredytowania, możesz rozważyć mocniej oprocentowanie zmienne. Jeśli interesujesz się dłuższym okresem kredytowania, to warto bardziej rozważyć kredyt oparty na okresowo stałym oprocentowaniu.
W mojej opinii im niższa kwotą kredytu, tym łatwiej zdecydować się na zmienne oprocentowanie kredytu. W przypadku wzrostu stóp procentowych niższa kwota wygeneruje niższe szkody. Działa to oczywiście również w drugą stronę. Jeśli zamierzasz zaciągnąć kredyt np. powyżej 1 000 000 PLN, to ja osobiście podchodziłbym do tego bardzo ostrożnie. Większe kredyt, to większe ryzyko. W tym wypadku rozważyłbym stałe oprocentowanie. Dla samego siebie musisz ustalić, co znaczy „niższa/wyższa kwota kredytu”.
Kredyty hipoteczne są zaciągane przez cały przekrój społeczeństwa. Osoby bardzo młode, ale też powyżej 60 lat. Wątpliwości dotyczące kredytów dotyczą również osób o różnym statusie materialnym. Są osoby, które zarabiają najniższą krajową, mający w okolicach średniej, ale też takie które radzą sobie wyjątkowo dobrze mając czasem nawet po kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Uważam, że o wyborze rodzaju oprocentowania może decydować relacja kosztów w tym raty kredytowej w stosunku do uzyskiwanego dochodu. Jeśli jesteś na granicy zdolności kredytowej, to byłbym bliższy wyboru raty stałej, gdyż wzrost oprocentowania, a więc i raty znacząco będzie odbijał się na Twojej sytuacji finansowej. Jeśli masz nadwyżkę finansową, wtedy łatwiej jest zaryzykować z oprocentowaniem zmiennym, gdyż w razie pogorszenia sytuacji z inflacją dalej masz możliwość regulowania swoich zobowiązań kredytowych.
Wcześniejsza spłata kredytu to sytuacja, w której kredytobiorca spłaca całość lub część pozostałej kwoty kredytu przed terminem zaplanowanym w umowie kredytowej. Wcześniejsza spłata kredytu może nastąpić z różnych powodów, np. z powodu uzyskania dodatkowych środków finansowych, sprzedaży nieruchomości lub chęci uniknięcia dalszych kosztów kredytu hipotecznego.
Zgodnie z ustawą o kredycie hipotecznym i nadzorze nad pośrednikami banki mogą pobierać prowizję za wcześniejszą spłatę przez cały okres trwania stałej stopy procentowej. W praktyce większość banków oferuje darmową prowizję za wcześniejszą spłatę.
Zgodnie z ustawą o kredycie hipotecznym i nadzorze nad pośrednikami banki mogą pobierać prowizję za wcześniejszą spłatę do 3% od kwoty kredytu przez pierwsze 3 lata trwania umowy kredytowej. Po tym okresie wcześniejsza spłata musi być darmowa. W praktyce większość banków (choć mniej niż w oprocentowaniu stałym) nie pobiera prowizji za nadpłatę kredytu na oprocentowaniu zmiennym.
Zdolność kredytowa to ocena możliwości kredytowych osoby ubiegającej się o kredyt. Oznacza to, że bank lub inna instytucja finansowa bada sytuację finansową osoby ubiegającej się o kredyt, aby ustalić, czy ta osoba jest w stanie spłacić zaciągnięty kredyt wraz z odsetkami w ustalonym czasie.
Do oceny zdolności kredytowej banki i instytucje finansowe zwykle biorą pod uwagę: wysokość dochodów, źródła dochodów, wysokość posiadanych zobowiązań, okres zatrudnienia, a także ewentualne dodatkowe koszty, takie jak koszty utrzymania rodziny, koszty mieszkaniowe czy wydatki na edukację.
Na podstawie tych informacji bank lub instytucja finansowa określają, ile maksymalnie osoba ubiegająca się o kredyt może pożyczyć oraz jakie będą warunki zaciągniętego kredytu (oprocentowanie, okres kredytowania oraz wysokość rat).
Warto pamiętać, że zdolność kredytowa to tylko jedno z kryteriów, które biorą pod uwagę bank lub instytucja finansowa przy udzielaniu kredytu. W przypadku kredytów hipotecznych bank może również sprawdzić historię kredytową klienta, a także wartość nieruchomości, na którą zostanie zaciągnięty kredyt.
Zgodnie z zaleceniami KNF zdolność kredytowa dla kredytów opartych na stałej stopie procentowej może być liczona z buforem 2,5%. Oznacza to, iż do oprocentowania nominalnego bank musi doliczyć 2,5 p.p. (potocznie 2,5%).
W przypadku zmiennego oprocentowania kredytu banki powinny doliczać do WIBOR i marży bufor w wysokości 5 p.p. (potocznie 5%). Teoretycznie kredyty oparte na zmiennym oprocentowaniu powinny być mniej dostępne ze względu na zdolność kredytową. W praktyce banki w większości nie dostosowały się do zaleceń KNF i liczą zdolność kredytową w ten sam sposób dla obydwu opcji oprocentowania.
Oprocentowanie kredytu hipotecznego może być ustalone na stałym lub zmiennym poziomie. W zależności od wyboru oprocentowania i zmiany stóp procentowych Twoja rata może się różnie zachowywać.
W przypadku oprocentowania stałego wysokość raty kredytowej nie ulega zmianie przez cały okres spłaty kredytu niezależnie od zmian stóp procentowych na rynku. Jest to bezpieczne, gdy stopy procentowe rosną. Gdy stopy procentowe spadają, Twoja rata może być wyższa. Warto w takiej sytuacji rozważyć refinansowanie kredytu hipotecznego. W przypadku posiadania kredytu ze stałym oprocentowaniem w nowym banku będziesz musiał utrzymać rodzaj oprocentowania. KNF zakazał zmiany kredytów na stałym oprocentowaniu na kredyt ze zmienną stopą oprocentowania.
W przypadku oprocentowania zmiennego wysokość raty kredytowej będzie zależna od zmian stóp procentowych na rynku. Oznacza to, że jeśli stopy procentowe wzrosną, rata kredytowa również wzrośnie, a jeśli stopy spadną, rata kredytowa również się zmniejszy.
Nie ma żadnego maksymalnego limitu, który by określał wysokość stóp procentowych, a więc też nie ma maksymalnego limitu dla Twojej raty.
Dobrym przykładem jest sytuacja osób, które zaciągnęły kredyty przed wrześniem 2021 roku. Przez wiele lat korzystały z niskich stóp procentowych, a więc miały niskie raty. Z powodu wzrostu inflacji RPP była zmuszona do podwyższenia stopy procentowej, a za tym poszedł wzrost WIBOR. Raty kredytu hipotecznego w krótkim czasie wzrosły dwukrotnie. Przykładowo rata kredytobiorcy w sierpniu 2021 roku wynosiła 2000 PLN, a 12 miesięcy później należało zapłacić niemal dwa razy więcej około 4000 PLN.
Ponadto wysokość oprocentowania ma duży wpływ na zawartość kapitału w racie. Im niższe oprocentowanie kredytu, tym szybciej spłacasz kapitał.
Przedstawiając wady i zalety oprocentowania kredytu często używam analogii do inwestowania kapitału. Wyobraźmy sobie, że masz 500 000 PLN gotówki i zastanawiasz się, gdzie zainwestować. Na potrzeby analogii skróćmy opcje rynkowe do lokaty i akcji.
Czy mając środki bez wahania skorzystałbyś z możliwości inwestycji w akcje? Czy potencjał utraty 30/40/50% kapitału pozwoliłby Ci spokojnie spać? Ponad 70% dorosłych Polaków nie ma żadnej wiedzy na ten temat. Dlaczego zatem tak łatwo wybierają oprocentowanie zmienne, skoro taka sama strata może w przypadku wzrostu stóp procentowych? Tylko dlatego, że ktoś powiedział, że będzie spadało? Czy w 2021 roku mówiono, że raty wzrosną razy dwa?
Stałe oprocentowanie kredytu hipotecznego to analogia lokaty. Twój kapitał jest bezpieczny. Standardowy Polak nie ma dużej wiedzy ekonomicznej, nie zna zależności gospodarczych oraz tego jak pieniądz pracuje. W mojej opinii nie warto ryzykować.
Podpisując umowę kredytową, musisz zdecydować o rodzaju oprocentowania swojego kredytu hipotecznego. Jeśli podpisałeś umowę na bazie zmiennej stopy procentowej, to zgodnie z prawem możesz zmienić na oprocentowanie stałe w trakcie trwania umowy kredytu. Jeśli wybrałeś opcję rat stałych, to poprzez specjalne zarządzenie KNF nie będziesz miał możliwości zamiany na oprocentowanie zmienne. Nawet refinansowanie będzie w tym wypadku będzie problemowe. Będziesz musiał poczekać, aż minie 5-letni okres ze stałym oprocentowaniem. Jeśli nie przyjmiesz nowej stawki, to bank zamieni na zmienne oprocentowanie.
Zmiana oprocentowania zmiennego na stałe zależy od wielu czynników, takich jak aktualny stan rynku finansowego, perspektywy zmian stóp procentowych, okres pozostały do spłaty kredytu, wysokość raty kredytowej oraz indywidualne preferencje kredytobiorcy.
Oprocentowanie stałe może być korzystne dla kredytobiorcy wtedy, gdy spodziewa się on wzrostu stóp procentowych w przyszłości, co skutkować będzie wzrostem raty kredytowej. Wówczas oprocentowanie stałe pozwoli na zabezpieczenie się przed wzrostem kosztów kredytu i umożliwi przewidywanie wysokości raty kredytowej przez cały okres spłaty kredytu.
Warto jednak wiedzieć, że oprocentowanie stałe zazwyczaj jest nieco wyższe niż oprocentowanie zmienne, ponieważ bank musi zrekompensować sobie ryzyko związane z wahaniem stóp procentowych. W konsekwencji zmiana oprocentowania zmiennego na stałe może skutkować wyższą miesięczną ratą kredytową.
Ostatecznie decyzja o zmianie oprocentowania zmiennego na stałe powinna być dokładnie przemyślana i oparta na analizie indywidualnych potrzeb i sytuacji finansowej kredytobiorcy oraz perspektyw zmian stóp procentowych na rynku. Warto skonsultować się z doradcą finansowym lub specjalistą z banku, aby uzyskać dokładne informacje i poradę na temat potencjalnych kosztów i korzyści wynikających ze zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego.
Oprocentowanie zmienne w kredycie hipotecznym ma swoje wady i zalety. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.
Oprocentowanie stałe w kredycie hipotecznym oznacza, że wysokość raty kredytowej pozostaje stała przez cały okres spłaty kredytu. Poniżej przedstawione są wady i zalety takiego rozwiązania.
Refinansowanie kredytu hipotecznego to proces spłacenia istniejącego kredytu hipotecznego poprzez zaciągnięcie nowego kredytu hipotecznego w innym banku lub w tym samym, ale z innymi warunkami spłaty i z nowym rodzajem oprocentowania. Jeśli nie jesteś zadowolony ze swojego kredytu, zawsze możesz zmienić bank.
W praktyce refinansowanie polega na zaciągnięciu nowego kredytu hipotecznego w celu spłaty istniejącego kredytu. Nowy kredyt może mieć korzystniejsze warunki, takie jak niższe oprocentowanie, zmniejszone koszty dodatkowe (np. prowizja), wydłużony okres spłaty lub lepsze warunki ubezpieczenia nieruchomości. Dzięki temu refinansowanie może prowadzić do zmniejszenia miesięcznej raty kredytowej lub całkowitej kwoty, którą kredytobiorca musi zapłacić w ciągu okresu spłaty kredytu.
Refinansowanie kredytu hipotecznego może być korzystne dla kredytobiorcy, ale należy pamiętać, że wiąże się z pewnymi kosztami, takimi jak prowizje, opłaty notarialne, podatki oraz koszty wypowiedzenia dotychczasowej umowy kredytowej. Dlatego przed podjęciem decyzji o refinansowaniu kredytu hipotecznego należy dokładnie przeanalizować koszty i korzyści z tego wynikające.
Mam dwa kredyty hipoteczne. Pierwszy zaciągnąłem w 2012 roku w BNP Paribas ze zmiennym oprocentowaniem. W tamtym czasie banki nie oferowały innego rozwiązania. Obserwując rynek, gdy byliśmy już po kilkuletnim wzroście gospodarczym, inflacja zaczynała urywać się z celu RPP (cel 2,5 p.p z odchyleniem +/- 1 p.p) postanowiłem w 2019 roku zmienić bank i rodzaj oprocentowania. Nowy bank to ING Bank Śląski. Moje oprocentowanie w BNP Paribas wynosiło wtedy około 2,8% (WIBOR3M 1,7% + marża 1,1%), a ING zaproponował mi 3,5% na stałym oprocentowaniu. Teoretycznie zmieniałem na gorsze warunki, ale jak czas pokazał, był to świetny ruch, gdyż wzrosty stóp procentowych mnie w tej chwili nie dotyczą.
Drugi kredyt na zakup drugiej nieruchomości brałem w tym samym czasie i również skorzystałem z opcji oprocentowania stałego. W 2019 roku na start saldo moich kredytów wynosiło około 1 050 000 złotych. Raty kredytów wynosiły około 5 500 PLN. Gdybym w tamtym momencie nie zabezpieczył się stałą stopą procentową, moje raty po podwyżkach stóp wzrosłyby do około 11 000 PLN. Ten ruch pozwolił zaoszczędzić około 60 00 PLN w skali roku. W zależności od przyszłej wysokości stóp procentowych zaoszczędziłem łącznie prawdopodobnie kilkaset tysięcy złotych. Z perspektywy czasu uważam, że był to świetny ruch finansowy.
W okolicach wakacji 2024 skończył mi się 5-letni okres oprocentowania stałego w obydwu kredytach. Swój kredyt prolongowałem na stałe, gdyż uważam, że żyjemy w „ciekawych czasach” i pomimo prognoz, że „teraz już będzie tylko taniej”, to wybieram bezpieczeństwo. Jeśli stopy procentowe spadną, to zrefinansuję swój kredyt do innego banku celem uzyskania lepszych warunków cenowych. W chwili obecnej płacę mniej jak na zmiennym. W mojej opinii „lepszy wróbel w garści, jak jaskółka na dachu!”
Przez wiele lat kredytobiorcy w Polsce byli przyzwyczajeni do stabilizacji lub spadków rat kredytów hipotecznych. Wraz ze wzrostem stóp procentowych, który rozpoczął się od września 2021 roku pojawiła się już wcześniej potrzebna dyskusja o ryzyku stopy procentowej. Pomimo ostatnich spadków nie należy tej dyskusji wygaszać.
Warto pamiętać, że rynek finansowy jest zmienny, a stopy procentowe mogą ulec znacznym zmianom w krótkim czasie. W związku z tym wybór między oprocentowaniem stałym a zmiennym powinien być dokładnie przemyślany, z uwzględnieniem ryzyka zmiany wysokości raty kredytowej w przypadku oprocentowania zmiennego.
Oprocentowanie stałe oznacza, że wysokość odsetek, jakie otrzymujemy od lokaty, kredytu lub innego produktu finansowego, jest ustalona na stałe i nie ulega zmianie przez cały okres trwania umowy. Jest to korzystne rozwiązanie wtedy, gdy rynek finansowy jest niestabilny, a stopy procentowe są niskie lub malejące. Wówczas oprocentowanie stałe gwarantuje nam pewną stabilność i przewidywalność naszych dochodów lub kosztów.
Oprocentowanie zmienne natomiast zależy od sytuacji na rynku finansowym i może ulegać wahaniom w trakcie trwania umowy. Jest to korzystne rozwiązanie w przypadku, gdy spodziewamy się, że stopy procentowe wzrosną w przyszłości, co pozwoli nam na zyskanie wyższych odsetek. Jednakże oprocentowanie zmienne wiąże się także z ryzykiem, ponieważ w przypadku spadku stóp procentowych nasze dochody lub koszty mogą ulec zmniejszeniu. Podsumowując, wybór między oprocentowaniem stałym a zmiennym zależy od naszych indywidualnych potrzeb i sytuacji na rynku finansowym. Jeśli zależy nam na stabilności i przewidywalności, warto wybrać oprocentowanie stałe. Natomiast jeśli jesteśmy gotowi na pewne ryzyko, ale szukamy możliwości osiągnięcia wyższych zysków, oprocentowanie zmienne może być bardziej korzystne.
Czy zmienne oprocentowanie kredytu hipotecznego jest najlepsze dla wszystkich? Czy stałe oprocentowanie oznacza brak ryzyka? Czy warto brać oprocentowanie stałe w 2025 roku? Daj znać w komentarzu, Jak to wygląda Twoim zdaniem.
Masz pytania lub uwagi?
Odpowiemy na Twoją wiadomość
Wiadomość
została
przesłana
Dziękuję!
Odpowiem tak szybko jak to możliwe.